İstanbul İlçelerinin Kuruluş Tarihleri: İstanbul İlçeleri Ne Zaman Kuruldu?

İstanbul’un idari yapısı zaman içinde büyük değişiklikler geçirmiştir. Birçok ilçe, önce başka ilçelere bağlı köy, belde veya bucak olarak varlığını sürdürmüş; ardından nüfus artışı, şehirleşme ve yönetim ihtiyaçları doğrultusunda müstakil ilçe statüsü kazanmıştır. Aşağıda İstanbul’un ilçelerinin kuruluş süreçleri kronolojik bir kategoride sunulmuştur.

1980 Öncesi Kurulan İlçeler

İstanbul’un en köklü ilçeleri genellikle 1980 öncesinde kurulmuş olanlardır. Bu ilçeler, Osmanlı döneminden itibaren yerleşim ve idari merkez olarak gelişmiş; Cumhuriyet döneminde ise resmi ilçe statüsüne kavuşmuşlardır. Fatih, Üsküdar ve Beyoğlu gibi ilçeler hem tarihi hem de kültürel miras açısından İstanbul’un kimliğini şekillendiren bölgeler arasında yer alır.

• Bakırköy: 19. yüzyıl sonlarından itibaren İstanbul’un bir ilçesi konumundadır.
• Beykoz: 1 Haziran 1928 tarihinde 1282 sayılı kanun ile ilçe olmuştur.
• Kartal: Kartal, 1928 yılında bağlı bulunduğu Üsküdar’dan ayrılarak ilçe hâline getirildi.
• Beyoğlu: 20 Nisan 1924 tarihinde yürürlüğe giren 491 sayılı kanunla kurulmuştur.
• Çatalca: 1924’te vilayet merkezi yapılmış, 1926’da tekrar İstanbul’a bağlanarak ilçe olmuştur.
• Silivri: 1926 yılında Çatalca ilinden ayrılarak İstanbul’a bağlanmıştır.
• Sarıyer: 1 Eylül 1930 tarihinde ilçe oldu.
• Şişli: Beyoğlu`nun Bucağı iken 1954’te ilçe olmuştur.
• Kadıköy: Uzun süre Üsküdar’a bağlı olan Kadıköy, 1 Eylül 1930’da ilçe olur.
• Zeytinburnu: 1953’te Fatih’e bağlı bucak olarak örgütlenmiş, 1957’de ilçe olmuştur.
• Beşiktaş: 1930 yılında Beyoğlu’na bağlı bir nahiye iken ilçe olmuştur.
• Üsküdar: Tarihi boyunca İstanbul’un önemli ilçelerinden biri olmuştur.
• Fatih: İstanbul’un en eski yerleşim yerlerinden biri olup uzun süredir ilçe statüsündedir.
• Eyüpsultan: 1936’da Fatih, Beyoğlu ve Sarıyer ilçelerinin bir bölümüyle kurulan Eyüp ilçesi, 2017 yılında ismi değiştirilerek Eyüpsultan adını almıştır.

1980–2000 Arası İlçeleşenler

Bu dönemde İstanbul’un nüfusu hızla artarken, şehirleşme ve altyapı ihtiyaçları doğrultusunda yeni ilçeler oluşturulmuştur. Özellikle Avrupa yakasında yer alan Esenyurt, Avcılar ve Bahçelievler gibi bölgeler, önce belde veya bucak olarak yönetilmiş; ardından müstakil ilçe haline gelerek kendi belediyelerine kavuşmuştur. Bu süreç, İstanbul’un modernleşme ve genişleme döneminin bir yansımasıdır.

• Adalar: 1984’e kadar İstanbul Belediyesi’ne bağlı bir şube iken, bu tarihten itibaren bağımsız bir belediyedir.
• Büyükçekmece: 1987’ye kadar Çatalca’ya bağlı bucak merkeziyken ilçe olmuştur.
• Sultanbeyli: 1987’de Kartal’a bağlı belde belediyesi kurulmuş, 1992’de ilçe olmuştur.
• Esenyurt: 1989 yılında belediye olma niteliği kazanmıştır.
• Bayrampaşa: Eyüp’e bağlı bir semtken 1990’da ilçe olmuştur.
• Kâğıthane: Şişli ilçesinin Merkez Bucağı’na bağlı köy statüsündeyken, 8 Tstrongmuz 1987’de ilçe oldu.
• Küçükçekmece: İstanbul belediyesine bağlı şube statüsündeyken, 4 Temmuz 1987’de ilçe oldu.
• Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Güngören: 1992 yılında ilçe statüsü kazanmışlardır.
• Esenler: 1994’te Güngören’den ayrılarak müstakil ilçe olmuştur.
• Maltepe: Kartal’ın beldesi iken 3 Haziran 1992’de ilçe oldu.
• Tuzla: 1950’de Gebze’den ayrılarak Kartal’a bağlanmıştır. 27 Mayıs 1991’de Kartal’dan ayrılarak ilçe olmuştur.
• Çekmeköy: 1994’ten beri Ümraniye’ye bağlı bir belde iken 2008’de ilçe olmuştur.
• Ümraniye: Üsküdar’a bağlı şube iken 1987’de Ümraniye olarak ilçe olmuştur.

2000 Sonrası Kurulan İlçeler

2000’li yıllardan sonra İstanbul’un çeperlerinde yer alan yerleşim alanları, artan nüfus ve gelişen altyapı sayesinde ilçe statüsüne yükselmiştir. Başakşehir, Sancaktepe ve Ataşehir gibi ilçeler, planlı kentleşme projeleriyle öne çıkmış; yeni konut alanları, iş merkezleri ve ulaşım ağlarıyla İstanbul’un dinamik yapısına katkı sağlamıştır.

• Arnavutköy: 1963’e kadar Çatalca’ya bağlı bir köyken, Eyüp’ten ayrılarak Gaziosmanpaşa’ya bağlanmış; 2008’de ilçe olmuştur.
• Ataşehir: 2008’de Kadıköy, Kartal ve Ümraniye’den ayrılan bölgelerle ilçe olmuştur.
• Şile: Üsküdar’a bağlı bir kaza iken 2004’te İstanbul sınırları içine alınmıştır.
• Başakşehir: 2008 yılında Küçükçekmece, Esenler ve Büyükçekmece’den ayrılarak kurulmuştur.
• Beylikdüzü: 2003’te Kavaklı beldesi olarak Büyükçekmece’ye bağlıyken, 2008’de ilçe olmuştur.
• Sancaktepe: 2008’de Ümraniye’ye bağlı Sarıgazi ve Yenidoğan ile Kartal’a bağlı Samandıra beldelerinin birleşmesiyle kurulmuştur.
• Sultangazi: 2008’de Eyüp ve Gaziosmanpaşa’dan ayrılarak ilçe olmuştur.